Waarschijnlijk heb je het de afgelopen maanden meerdere keren voorbij zien komen: de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Een nieuwe richtlijn vanuit de Europese Unie. We hebben het er bij Lean & Green een aantal keren over gehad, maar we hebben er nog niet eerder over geschreven. Daarom gingen we op onderzoek uit: wat is deze nieuwe richtlijn precies? Staat alles al vast? Wat houdt het nu écht in? En nog belangrijker: wat betekent dit voor jou? Om antwoord te kunnen geven op deze vragen, spraken we met meerdere contacten en kennispartners.
Wat is CSRD?
‘Eigenlijk is CSRD onderdeel van een pakket aan maatregelen van de Europese Unie en zal door lidstaten vertaald moeten worden naar nationale wetgeving. Het houdt in dat je moet rapporteren over je impact op mens en milieu,’ aldus Jin van den Born, business consultant bij ORGX.
Het doel van CSRD klinkt logisch en veelbelovend. Door CSRD worden je prestaties transparanter en ga je greenwashing tegen. Zo zorg je dus voor een betere kwaliteit van duurzaamheidsinformatie. Hierdoor creëren we gelijk een speelveld waarin iedereen op dezelfde manier moet rapporteren. Het is ook een aanjager van duurzaamheid. De Europese Unie verplicht haar aangesloten landen om dit vanaf 2024 of 2025, afhankelijk van het type bedrijf, in te laten gaan. Jin vertelt: ‘Dit betekent dus dat Nederland ervoor moet zorgen dat ze vóór 2025 wetgeving heeft die gelijk of strenger is dan deze.’
Mens en milieu
Rapporteren over je impact op mens en milieu. Wat wordt daar precies mee bedoelt? Emma Kallen, duurzaamheidsadviseur en oprichter Factor Delta, legt ons dit uit: ‘Het verschilt natuurlijk per sector waar je in actief bent. Als we kijken naar logistiek moet je in de eerste plaats rapporteren over je prestaties op het gebied van ecologische en sociale impact. Dus bijvoorbeeld in welke mate draag je bij aan lucht- en milieuvervuiling? Hoe vitaal en veilig zijn je werknemers?’.
Waarom CSRD?
Nu we weten wat het inhoudt, is het noodzaak om te begrijpen waarom het geëist wordt vanuit de Europese Unie. Jin vertelt: ‘Het is een aanjager voor verduurzaming. De Europese Unie is hier al jaren mee bezig. Het is niet iets wat zomaar uit de lucht komt vallen.’ Het begrijpen van de achterliggende gedachte is heel belangrijk. ‘We zitten simpelweg met een urgent klimaatprobleem en daar speelt tijd een ongelooflijk belangrijke rol. Elk jaar dat we wachten, betekent een jaar meer uitstoot, meer impact en meer onomkeerbare gevolgen voor mens en milieu. En vanuit die bril is het heel belangrijk dat de Europese Unie haar verantwoordelijkheid neemt. Ook in het controleren op termijn. Daarmee bedoel ik bijvoorbeeld de eventueel op te leggen boetes maar ook de striktheid van de controles. Maar daar weten we nu dus niets zeker over,’ aldus Emma.
Meten en rapporteren
2025: dat betekent dus nog anderhalf jaar voorbereidingstijd. Een aantal bedrijven zijn al ver met meten en rapporteren van hun prestaties. Het is echter een tijdrovend proces waar genoeg overzicht, structuur, nauwkeurigheid en discipline voor nodig is. ‘Veel grotere bedrijven die al ver zijn met hun rapportages, hebben er veel werk aan om dit als vaste werkzaamheden te doen. Laat staan hoe dit wordt voor bedrijven die er nog helemaal niet mee bezig zijn. In de praktijk zien we dat veel bedrijven die structuur nog lang niet hebben aangebracht. Bij hen moet alles nog worden opgetuigd. Veel bedrijven zitten nu met veel vragen.’
Ook vroegen we Guido de Wit, programmamanager Topsector Logistiek, hiernaar. Hij vertelde: ‘Het is inmiddels wel voor 95% duidelijk wát bedrijven moeten publiceren aan uitstootgegevens. Maar hóe je dat aantoonbaar maakt en hoe je de informatie in de keten deelt zonder enorme administratieve lasten, daar breekt iedereen z’n hoofd nog over.’ Dit komt volgens Emma omdat het allemaal nieuw en complex is. Emma vertelt: ‘Het berekenen van je footprint, milieu vervuiling, vitaliteit en veiligheid van je personeel… de vragen lopen volledig uiteen. Sommige bedrijven hebben voor bepaalde ondernemen nooit eerder data gemeten, bijvoorbeeld over de milieu vervuiling of circulariteit van verpakkingsmaterialen. Dat kan echt een uitdaging zijn voor velen.’
Krijgt iedereen te maken met CSRD?
Wie van alle logistieke bedrijven is er CSRD plichtig? Overal is te lezen dat alle bedrijven met een omzet hoger dan €40 miljoen per jaar, een balanstotaal van meer dan €20 miljoen, en meer dan 250 medewerkers, CSRD plichtig zijn. Maar klopt dit wel? Of zijn hier uitzonderingen voor?
We vroegen het Leon Simons (Topsector Logistiek): ‘Tijdens de Lean & Green Summit van 2022 gaf ik een sessie over CSRD. Er zaten ongeveer 100 mensen in de zaal. Toen ik hen vroeg wie wist wat CSRD was, gingen er denk ik vijf handen de lucht in. Toen ik hen vroeg wie CSRD plichtig was, ging er één hand omhoog. Tot slot stelde ik de vervolgvraag wie van hen er te maken ging krijgen met CSRD. En toen ging er weer maar één hand omhoog. Hier gaat het dus fout. Want heel veel mensen gaan ermee te maken krijgen. Vrijwel iedereen werkt voor een bedrijf dat CSRD plichtig is, dat maakt jou een ‘scope 3’ leverancier, want jij doet een dienst, transport of andere activiteit. Dat houdt dus in dat jij bevraagd gaat worden over jouw impact, je CO2-uitstoot en dergelijke.’
‘Ver van mijn bed show’
Alle bedrijven krijgen dus te maken met CSRD. De Summit van Lean & Green was in november 2022. Hoe kan het dat bijna niemand zijn hand toen opstak? Oftewel: hoe kan het dat zoveel Nederlandse bedrijven niet weten dat hij of zij met CSRD te maken krijgt? Leon geeft aan dat hij een idealistische blik heeft, en hoopt dat iedereen ermee bezig is. Echter heeft hij ook een realistische blik: ‘Mensen gaan pas acteren als het geld gaat kosten. En ook is het nog een ‘ver van mijn bed show’. Er is zo vaak gesproken over CSRD, maar als we kritisch kijken, is niet volledig bekend wat je moet gaan rapporteren. Zolang je dingen vaag en veraf houdt, acteert niemand. Er worden dingen geroepen over waar we naartoe willen. Als we kijken naar de praktijk, hoe je het moet gaan realiseren, dan hoor je vaak dat die uitwerking nog komt. En dat geeft weinig vertrouwen. Vertrouwen is een groot goed.’
Dat CSRD verduurzaming aanjaagt, is positief. Iedereen begint op deze manier met rapporteren en verduurzamen. Zo geeft Leon aan: ‘De komst van CSRD is onomkeerbaar. Het kan best zo zijn dat je straks in hoofdlijnen mag rapporteren, en dat nu alleen de ‘groten’ nog meedoen. Maar dit gaat op den duur echt wel verder door. De ‘groten’ stellen vragen aan de ‘kleintjes’. En als het bij de ‘groten’ werkt, wordt het vanzelf verplicht bij de ‘kleintjes’.’
Begin te meten
Betekent dit dat we allemaal nu moeten beginnen met meten en rapporteren? Moeten we allemaal onze rapportages in 2025 op orde moeten hebben? Is het noodzaak? Leon: ‘Mijn voorspelling is dat binnen nu en 2026 de vraag om detailrapportage zo groot gaat worden, dat je het simpelweg móet weten. Kijk eens wat er nu allemaal bij elkaar komt. De komende jaren gaat er veel veranderen. Bijvoorbeeld: in 2026 komen maatregelen zoals de afbouw van gratis emissierechten voor logistiek en woon-werk verkeer. Dat betekent dat we voor woon-werk verkeer maar een bepaalde hoeveelheid kilo CO2 per kilometer mogen hebben. En er komt nog veel meer, met als resultaat dat de vraag om volgens een richtlijn te gaan rapporteren gigantisch oploopt. We moeten wel: de prijs van CO2 gaat omhoog, emissierechten worden minder en schaarser, en de economie groeit. We staan voor een grote opgave om de CO2 te reduceren en gelukkig kent dit ook voordelen. Je moet simpelweg je footprint kennen voordat je deze kan reduceren. Minder CO2-uitstoot geeft een direct voordeel, nu en in de toekomst.’
Footprint
Voor Leon is rapporteren niet het einddoel. ‘Het einddoel is dat je weet wat je footprint is. Je moet beginnen met meten. Zodra je weet wat je footprint is, moet je het toewijzen aan een klant of activiteit. Hierna ben je pas in staat om te rapporteren. Iedere kilo CO2 die je niet uitstoot is een voordeel. Je moet het meten niet alleen voor je klanten doen, of omdat het ‘moet’ door een nieuwe richtlijn zoals CSRD. Maar je moet het doen om inzicht te krijgen en je footprint omlaag te brengen. Het is een voordeel voor jezelf.’
Conclusie
Corporate Sustainability Reporting Directive. Het wordt een uitdaging, maar het is ook positief. Bedrijven beginnen te meten, te rapporteren. Er ontstaan kansen, je bespaart geld én de wereld wordt een stuk groener. Maar we moeten het wel samen doen. ‘Binnen CSRD rapporteren over je eigen winkel, wat die winkel ook is, gaat lukken. Alleen alles wat je van derden moet krijgen, dus je scope 3, is een uitdaging. Iedereen heeft hiermee te maken. Dat kan de fruitleverancier zijn die de groenten of fruit voor je vervoert. Of de persoon die de sieraden voor je maakt. Omdat iedereen hiermee te maken heeft, moet iedereen hetzelfde doen. Als iedereen gaat meten en rapporteren, kun je dit ook naar de ander toe doen.’ Samenwerken in de keten is iets waar we bij Lean & Green en de Topsector Logistiek vaak stil bij staan. En daarom helpen we jou graag met dit onderwerp.
Het CSRD-event
Hoe ga jij hiermee aan de slag? Hoe kun jij je CSRD-rapportage op orde krijgen? Hoe kun jij positief inspelen en investeren in je toekomst? Op 28 juni organiseren wij, samen met Factor Delta en Topsector Logistiek het CSRD-event. Tijdens het evenement leggen we je precies uit wat CSRD inhoudt en hoe jij hiermee aan de slag kunt gaan.
Klik hier om je aan te melden voor het CSRD-event.
Start met meten en rapporteren, speel in op je toekomst. We hopen jou van alle antwoorden te voorzien op 28 juni!